Onbeduidende levens
(Nuala)
Liam was dol op geld uitgeven. Nu hij zelf verdiende, had Nuala een bankrekening voor hem geopend en daarvan gaf ze hem elke week zakgeld. Dat gaf hij uit aan snacks, gympen en T-shirts van de wekelijkse markt, aan computerspelletjes die hij niet kon spelen, aan apparaatjes waarvan hij niets begreep en aan gereedschap dat hij nooit zou gebruiken. Als het maar glom. Zijn laatste aankoop was een mierenboerderij. De tekst op de doos luidde:
JIJ KOOPT DE BOERDERIJ – WIJ STUREN JE DE MIEREN PER POST TOE!
‘Leeftijd 6+’ Mieren zijn fascinerende beestjes. Kijk hoe de kleinste ingenieurs ter wereld tunnels graven en wegen en bruggen bouwen. Kijk hoe ze snelwegen en metro’s aanleggen en vlak voor je neus bergen verplaatsen. Het is een fascinerend kijkje in de geheime wereld van de mieren…Dit is de Originele Mierenboerderij van Oom Milton. Die gaat vergezeld van een ontsnappingsbeveiliging, mierenpoorten om nieuwe Mierenboerderijen op aan te sluiten, en een extra brede, stabiele basis.
“Zie je wel, ze kunnen niet ontsnappen,” zei Liam en las verder.
Inhoud: Mierenboerderij met 4 aansluitende Mierenpoorten. Zand om tunnels te graven. Ondergrondse voor mieren. Handboek voor Mierentoeschouwers. Garantiebewijs voor toezending van mieren (je kunt ze ook in je eigen tuin vangen).
“Nee, dank je wel,” had Nuala huiverend gezegd.
De mieren waren als eitjes afgeleverd en daarna uitgekomen. Ze namen Liam urenlang totaal in beslag.
Een van de beste dingen die hij had kunnen kopen, concludeerde ze.
∗
“Ik vergat je nog wat te vertellen,” zei Jim zaterdagavond aan de telefoon tegen Nuala toen ze net eeuwen bezig was geweest met boeuf bourguignon voor de lunch van de volgende dag. “Ik kan niet tegen uien. Daarvan raakt mijn maag van streek.”
“Dat kunnen we niet hebben, hè?” zei ze.
“Ik bezorg je toch geen last?”
“Nee, nee. Absoluut niet.” Ze liet een zorgeloos maakt-niet-uit-lachje horen.
De ingrediënten hadden haar een fortuin gekost: de beste biefstuk, de wijn, de champignons. En de uien. Nog afgezien van de verspilde tijd.
“Ik vermoord hem, ik vermoord hem,” zei ze tegen Liam terwijl ze alles in diepvrieszakjes lepelde.
Dus liep ze de volgende ochtend al voor negen uur met hem naar de chique supermarkt waar hij werkte. De andere verkocht geen verse vis en de vishandel was ‘s-zondags niet open.
“Misschien zie je Sally wel. Zij heeft de zondagochtenddienst.”
De zondagochtenddienst. Het was aandoenlijk dat hij zich het vaktaaltje eigen had gemaakt, dacht ze.
“Waaraan herken ik haar?”
“Ze heeft krullend bruin haar.”
“Juist ja. En werkt ze toevallig op een bepaalde afdeling?”
“Op de dierenafdeling.”
Ze was een van de eerste klanten in de vrijwel lege supermarkt en binnen een paar minuten was ze klaar met haar inkopen: de vis – zalm, schelvis, kabeljauw en sint-jakobsschelpen – room, een goede, scherpe cheddar, aardappelen om de pastei mee af te dekken. Bevroren doperwten, omdat er niets anders was dat zo lekker bij de vis zou smaken.
Ze wandelde naar de dierenafdeling.
De slanke gestalte van een meisje dat op haar knieën uit een winkelwagentje vol blikken de schappen met hondenvoer vulde. Nuala kon haar gezicht niet zien. Ze bleef een beetje rondhangen, maar het meisje keek niet op, want ze ging helemaal op in haar werk. Op zoek naar inspiratie keek Nuala naar de schappen en pakte lukraak een blik.
“Mag ik je even lastigvallen?” vroeg ze.
Het meisje stond op en toen ze de dikke bruine krullen uit haar gezicht veegde, zag Nuala dat ze ook een Down-kind was.
Ze was verbijsterd. Terugdenkend aan wat Liam haar had verteld waren de aanwijzingen er wel geweest, maar toch was ze werkelijk verbaasd. En blij. De kans dat hij zou worden gekwetst was nu een stuk minder groot.
“Kan ik u helpen?”
“Ja. Heb je nog een groter blik in deze smaak?”
Het meisje – ze was inderdaad mooi, Liam had gelijk – pakte het blik van Nuala aan en bestudeerde het. Toen begon ze uitvoerig de schappen af te zoeken. En daarna het winkelwagentje.
“Nee, dit is het enige formaat dat we in voorraad hebben.” Ze zei zorgvuldig haar lesje op.
“Ach, het doet er ook niet toe, dan neem ik dit wel,” zei ze terwijl ze het in haar mand deed. Het zou wel goed zijn voor Jims greyhound. “Heet jij Sally?” vroeg ze.
“Ja.”
“Ik ben de moeder van Liam.”
Het gezicht van het meisje lichtte op in een stijf lachje.
“Liam is mijn vriend.”
“Dat weet ik, dat heeft hij me verteld. Hij zei dat je erg aardig tegen hem bent geweest.”
“Nou, hij is nieuw en het is moeilijk als je nieuw bent.”
“Dat geloof ik meteen.”
Nuala vermoedde dat ze ouder was dan Liam; achttien of negentien misschien. Mentaal volwassener. Hij kon weleens in de liefde gekwetst worden, besefte ze met een schokje. Maar wat kon ze daaraan doen? Hij moest er zelf achterkomen. O hemel, ze zag al een weg vol valkuilen voor zich.
Liam stormde naar de deur toen er werd aangebeld en ze liet hem begaan. Het was beter dat ze elkaar op een natuurlijke manier leerden kennen. Ze deed alsof ze druk bezig was in de keuken, hoewel daar in feite op dit moment niets te doen viel. De gekoelde fles wijn stond op de koffietafel, samen met de kurkentrekker, glazen en pinda’s in een aardig houten bakje dat ze op een braderie voor oude ambachten had gekocht. De vispastei stond in de oven; ze had eraan gedacht die aan te zetten. Doperwtjes in een pannetje met koud water. Kant-en-klaar gekochte tiramisu bijna ontdooid op het aanrecht.
Ze hoorde hun stemmen, gesmoord maar wel verstaanbaar.
“Hé hallo. Jij moet Liam zijn.”
“Hoe wist je dat?”
“Hoe wist ik dat…Nou, omdat jij volgens mij de enige jongeman bent die hier woont. En ik heb een heleboel aardige dingen over jou gehoord.”
“O. Heet jij Jim?”
“Dat klopt.”
Ze glimlachte bij zichzelf en zag in gedachten hoe ze elkaar een hand gaven, haar zoon grinnikend en starend in de deuropening, terwijl hij die arme Jim in de kou op de stoep liet staan. Het was verleidelijk om tussenbeide te komen, maar dat zou betekenen dat ze zich niet aan haar vaste voornemen hield.
Vanaf de wc kwam een afschuwelijke stank op haar af. Liam was niet zo lang geleden geweest en ze was driftig met de luchtververser in de weer geweest, maar die had zo zijn eigen ziekelijk zoete geurtje. Ze bleef de mengeling van die smerige cocktail maar ruiken. Ze kon alleen maar hopen dat Jims reukvermogen niet zo gevoelig was als het hare.
“En dit is Lucky.”
“Hij heeft een jas aan. Hij ziet er gek uit.”
“Ja, maar hij krijgt het een beetje koud. Greyhounds hebben niet zo’n dikke vacht. Over koud gesproken, denk je dat we naar binnen zouden kunnen gaan zodat hij in de warmte komt, Liam?”
“O, ik was onbeleefd, hè? Ik vergat je binnen te vragen.”
“Het geeft echt niet, Liam. We waren allebei veel te druk met praten.”
“Ik kan je later mijn mierenboerderij laten zien.”
“Dat zou ik leuk vinden. Dank je.”
Eindelijk ging de deur dicht en werd die akelige kou buitengesloten.
“Je moet je voeten vegen, anders wordt mama boos.”
Twee paar voeten schraapten over de kokos deurmat. Nuala streek met haar handen over haar rok – die ze twee dagen geleden opnieuw tweedehands had gekocht – en ging Jim begroeten.
Ze vroeg zich af of het verkeerd zou zijn hem te kussen…voor de neus van Liam.
“Jim is er,” kondigde Liam aan.
Ze stonden in de deuropening van de keuken: Liam met een blij gezicht en Jim die zich volkomen op zijn gemak leek te voelen en een raar uitziende wollen muts droeg waaromheen zijn haar als een Elizabethaanse jabot te zien was. En ondanks de muts bonsde haar tienerhart belachelijk, want hij was hier, in haar huis.
Hij knuffelde haar zonder enige verlegenheid. Wat betekende dat Liam het meteen ook deed. En daar stonden ze, in een soort rugby scrum waarin zij – in het midden – dreigde te stikken. Uit haar ooghoek zag ze de greyhound tegen de koelkast piesen en ze slaakte een kreet.
Ze vlogen uit elkaar.
“Heb je je pijn gedaan?” wilde Jim weten terwijl hij zijn scheefgezakte cap aftrok.
“Nou, ik voelde me niet helemaal op m’n gemak, maar dat is het niet.” Ze wees naar de plas.
“O nee, Nuala. Wat erg. Dat is mijn schuld. Ik had hem eerst naar een lantaarnpaal moeten brengen voordat ik hem mee naar binnen nam.”
“Het geeft niet. Echt niet.”
“Zeg maar waar de keukenrol is, dan zal ik…”
“Ik heb al een doek.”
En voordat ze het kon voorkomen, gebruikte Liam haar beste theedoek.
Ze gingen met hun drankjes in de zitkamer zitten. Liam zat naast haar zijn Pepsi luidruchtig door een rietje op te zuigen. Een paar keer blies hij belletjes. Ze keek naar Jim op de stoel met de slijtplekken tegenover haar, gerustgesteld dat hij er opgewekt bij zat. Hij ving haar blik op en gaf haar een knipoogje. Ze knipoogde terug, of zou dat hebben gedaan als ze ooit had kunnen leren maar één oog dicht te knijpen.
Ze had net wat muziek opgezet – Bach – toen Jim in zijn handen klapte en opsprong. “Stom van me, ik ben iets vergeten,” riep hij uit terwijl hij haastig naar de deur liep.
Ze kreeg meteen een droge mond van angst, ervan overtuigd dat dit het moment was waarvoor ze bang was geweest, het moment waarop hij ervandoor wilde gaan en met een excuus op de vlucht zou slaan.
“Wat dan?” Haar tong plakte tegen haar verhemelte toen ze dat zei.
“Ik heb een paar dingen voor je in de auto liggen. Ik ga ze even halen. Mijn auto staat een eindje verderop in de straat, maar ik ben zo…Nuala?”
Ze was zo opgelucht dat ze het niet kon verbergen. Ze was er duizelig van geworden.
“Wat is er, liefje?”
“Ik dacht…ik dacht…”
“Ach Nuala, je dacht toch niet dat ik…”
“Let maar niet op mij. Er zit bij mij gewoon een steekje los,” zei ze. Ze wreef in haar ogen.
Maar al haar zorgen bij het toewerken naar deze dag hadden geen spat heel gelaten van haar emoties.
Hij knielde naast haar neer. “Wat moet ik doen om jou te overtuigen?” zei hij.
Hij ging naar buiten en liet een jankende hond achter. Dan weet je tenminste zeker dat ik terugkom om Lucky te halen, had hij plagend gezegd. Hij kwam terug met een zak van Tesco en gaf haar die.
“Het was mijn bedoeling het in een cadeautas te doen, maar wie vergat dat weer? Nou ja, pak maar gauw uit,” zei hij.
De inhoud bestond uit een doos chocola uit Cornwall, een fles Cointreau en een boek.
“Wat reuzelief van je, Jim. En zo royaal. Maar wel heel lief. Dank je.”
Het boek was Short cuts van Raymond Carver.
“Dat heb je toch niet, hè?” vroeg hij nerveus toen ze de inleiding las.
“Nee, ik heb nog nooit van hem gehoord.”
“Echt niet? Dat kan ik niet geloven. Ik kan je verzekeren dat je een feest te wachten staat. Hij is inmiddels dood, maar hij was een schrijver met een briljant waarnemingsvermogen. Hij richtte zich op kleine, zo op het oog onbeduidende levens.”
“Onbeduidende levens. Dat bevalt me.” Ze stond op en gaf hem een kus op zijn wang.
Hij pakte haar bij de schouders en drukte haar even tegen zich aan. “God, ik wil met je vrijen,” fluisterde hij. “Ik word gek als ik daar weer aan denk.”
“Gedraag je,” fluisterde ze terug terwijl ze hem een tik op zijn borst gaf.
“Vertel me eens wat voor onzedelijke gedachten jij hebt gehad.”
Ze lachte spontaan met zo’n vol, rond geluid, dat Liam ophield met het drinken van zijn cola en het lezen van zijn Beano. Hij keek naar hen alsof ze een circusact waren. Zijn moeder hield haar hoofd achterover, rood aangelopen en sprankelend. Haar arm was half om Jims middel geslagen voordat ze die terugtrok. Het tafereeltje duurde misschien een halve minuut, maar dat was lang genoeg om hem te laten beseffen dat er een zekere mate van intimiteit tussen hen bestond. Voor zijn ogen onderging zijn moeder een verandering. Ze was het en toch ook weer niet. Hij begreep niet precies wat er tussen die twee volwassenen aan de hand was, maar hij had wel een idee. De lucht leek bezwangerd van geheimen, in onuitgesproken woorden omhuld door blikken en kleine gebaren. Hij herkende de onderdrukte spanning omdat hij hetzelfde meemaakte als hij en Sally bij elkaar waren.
Seks.
Liam wist wat seks was, want het was altijd op tv. En zijn moeder had met hem over dat onderwerp gepraat en hem een boek met illustraties gegeven. Ze had uitgelegd dat het verstandiger was om het alleen te doen als je van iemand hield. Dat een meisje op z’n minst zestien moest zijn. En dat hij haar nooit mocht dwingen als ze niet wilde.
Hij stond op. “Ik wil ook geknuffeld worden.”
“Natuurlijk liefje. Natuurlijk.” Nuala liep snel bij Jim weg en omhelsde haar zoon. Hij legde zijn hoofd in de holte van haar hals en zij streelde zijn dikke haar.
Ze gingen aan tafel om te lunchen. Liam had de tafel gedekt. Hij was linkshandig en het bestek lag verkeerd om. Hij begon het eten in zijn mond te proppen.
Nuala begon druk te praten. “Ik heb besloten in de lente deze kamer te doen. Moet je toch zien hoe haveloos het er hier uitziet. Ik dacht aan perzik en…”
“Dat klinkt goed, Nuala, maar ik vind het er zo ook al fijn uitzien.”
“Nee, de kamer moet nodig opgefleurd worden. Een facelift. Die kan ik trouwens zelf ook wel gebruiken…O, ik heb te veel zout in de vispastei gedaan. Dat spijt me…En ik had echte servetten moeten gebruiken.”
“Ik vind die van de Kerstman leuk.” Liam zwaaide met het zijne.
“Ik ook,” zei Jim. “Echt Nuala, het is allemaal prima. En de vispastei is zalig, vind je ook niet, Liam?”
“Ik vond de stoofpot lekkerder. Mama heeft een stoofpot gemaakt maar…”
Nuala voelde dat ze een kleur kreeg. “Liam, schat, niet…”
Hij sloeg geen acht op haar en ging gewoon door. “Ze heeft een stoofpot gemaakt, maar jij houdt niet van uien dus heeft ze alles weggegooid.”
“Boeuf bourguignon. Het was boeuf bourguignon. En ik heb het niet weggegooid. Weet je nog? Ik heb het in de vriez…”
“Je had toch niet echt al…o nee, Nuala!” Jim sloot zijn ogen en kromp in elkaar.
“Het deed er heus niet toe. Liam en ik eten het wel een andere keer…”
“En ik bedoelde alleen rauwe uien. Met gekookte heb ik geen enkel probleem. Heb ik dat er niet bij gezegd?”
“Nee.”
“Mam zei dat ze je wilde vermoorden,” zei Liam die zijn doperwten op zijn bord prakte.
“O Liam, ik bedoelde alleen maar…”
Hij keek haar aan. “Ik vermoord hem, ik vermoord hem. Dat zei je twee keer. Welles.”
“Nou, misschien wel. Maar niet op zo’n akelige toon.”
Jim wreef in zijn ogen die traanden van het lachen. Nuala lag nu ook dubbel.
“O god, hoe kun je iemand nu niét akelig vermoorden?” bracht Jim stotterend uit.
Liam staarde hen aan en omdat ze zo hard lachten, deed hij maar mee, hoewel hij niet wist wat er zo grappig was. Even later vond hij dat het lang genoeg had geduurd en hij stelde de vraag die hem op zijn lippen had gebrand sinds zijn moeder Jim had gekust om hem voor de cadeautjes te bedanken: “Heb jij seks met mam?”
“Ik…ach, lieverd, het is niet echt…”
“Ja, Liam, dat klopt,” zei Jim.
“Ik denk dat ik dan maar eens seks met Sally moet hebben,” zei Liam.
En ging verder met het verpulveren van het eten op zijn bord.