Een vliegend GPS

Tegenwoordig hebben heel veel chauffeurs een gps in de wagen. Zalig, natuurlijk. Op die manier kun je haast niet meer verdwalen, en het aantal ruzies tussen mannen en vrouwen die maar niet van elkaar kunnen begrijpen hoe je iemand zo verschrikkelijk verkeerd kunt sturen, wordt drastisch beperkt. Maar wie geen hightech nodig heeft, is de duif. Boven de snavel heeft hij een soort ingebouwd gps dat hem in staat stelt ook na jaren en jaren zijn oude hok terug te vinden.

Omdat duiven niet alleen over dat ingebouwde systeem beschikken, maar ook grote afstanden kunnen afleggen (tot 800 kilometer per dag), werden ze vaak tijdens de oorlog ingezet. Ze zijn daarmee trouwens niet alleen. Zo’n 200 jaar voor de geboorte van Christus gebruikte Hannibal al olifanten om over de Alpen te trekken en zo Rome over land binnen te vallen.

Vooral postduiven speelden een belangrijke rol op het slagveld. Zo is er bijvoorbeeld het waargebeurde verhaal van ‘doffer Joe’. Die redde in 1943 op z’n dooie eentje het leven van meer dan duizend militairen én de hele bevolking van het Italiaanse dorp Calvi Vecchia.

De Duitsers hadden tijdens de Tweede Wereldoorlog dat dorp ingenomen. Dat zinde de Amerikanen niet. Zij planden samen met de Engelsen een offensief, waarbij de Amerikanen Calvi Vecchia eerst zouden bombarderen. Op die manier zouden de Britse veldtroepen nog weinig weerstand ondervinden als ze het dorp wilden heroveren op de Duitsers. Maar misschien hadden die lont geroken? Zij hadden zich, zonder dat de Amerikanen het wisten, teruggetrokken uit het dorp om plaats te ruimen voor de Britten. Als de Amerikanen niet snel van deze wissel op de hoogte gebracht werden, zouden ze hun eigen bondgenoten bombarderen…

De Engelsen probeerden via de radio contact op te nemen met de Amerikanen, maar dat mislukte. Het hele dorp ontruimen was ook geen optie, want de aanval zou al snel gebeuren. Hoog tijd dus om doffer Joe in te schakelen. Hij vloog in twintig minuten dertig kilometer terug naar zijn Amerikaanse legerbasis en was – zoals het in elke goede actiefilm past – nog net op tijd om het bombardement te voorkomen.

Maar hoe kwam die duif nu bij het leger terecht? Simpel. Alle strijdende partijen kenden het belang van de duif en zorgden er dus voor dat er voldoende in militaire dienst gingen. De Amerikanen hadden zelfs een speciaal regiment, de United States Army Pigeon Service, met meer dan 3000 manschappen die in totaal 54.000 duiven trainden. Er ging geen boot de haven uit of geen vliegtuig de lucht in of er gingen wel duiven mee. Zelfs parachutisten sprongen vaak met één of twee duiven voor hun borst. Als ze per ongeluk in vijandelijk gebied terechtkwamen, lieten ze die los om hun regiment te waarschuwen dat er iets was misgelopen.

Maar de vijand wist natuurlijk ook dat de tegenstander van duiven gebruikmaakte. In bezette gebieden werden de inwoners verplicht hun duiven af te staan, zodat ze niet meer door het verzet gebruikt konden worden. Wie dat niet deed, riskeerde een zware straf. Als er dan toch nog duiven overvlogen, werden die door de Duitsers meedogenloos afgeknald. In de Tweede Wereldoorlog zetten ze zelfs een geheim wapen in: de havik. Die moest de duiven van de tegenstanders uit de lucht halen.

Toch waren er duiven die erin slaagden om ondanks alles hun doel te bereiken. Zo bereikte een duif met de naam Mary of Exeter, hoewel ze in een gevecht met een havik een vleugel verloren had, toch nog haar doel. De soldaten die zich over haar ontfermden, keken nog vreemder op toen bleek dat het beestje daarnaast ook nog door drie Duitse kogels geraakt was. Maar ondanks alles overleefde de duif alle aanvallen. Net als 31 andere soortgenoten werd ze gedecoreerd met een Dickin-medaille, een onderscheiding die alleen de dapperste dieren in de krijgsgeschiedenis te beurt viel. Het beestje mocht daarna van een rustige oude dag genieten, tot ze stierf en in 1950 op het militaire erekerkhof van Londen begraven werd.

Een veel mooiere dood dan die van Gustav, een Britse duif die beroemd was geworden omdat hij op D-day als allereerste een bericht over de geslaagde landing naar het thuisfront had gebracht. Het beest kreeg ook een ereteken, maar kwam wel erg dramatisch aan zijn einde toen iemand per ongeluk boven op hem ging staan. Daar moet je dan eerst een oorlog voor overleven…